RoHS elektrik ve elektronik eşyalarda bazı maddelerin bulunmamasını şart koşan direktiftir. Gelişen teknoloji ve artan talep neticesinde her geçen gün elektronik atık miktarı artmaktadır. Bu durum çevre kirliliğine sebep olurken insan sağlığını da tehdit eder duruma gelmiştir. Avrupa Birliği bu kapsamda bir çalışma yaparak elektrik ve elektronik eşyalarla ilgili iki direktif yayınlamıştır. Avrupa Birliği üyelik sürecinde uymakla yükümlü olduğumuz bu iki direktif ve ülkemizde bu direktiflere paralel hazırlanan yönetmelikler şu şekildedir:
2002/96/EC-WEEE Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar direktifine paralel 22.05.2012 tarihli ve 28300 sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar Yönetmeliği hazırlanmıştır. 32055 sayılı 26.12.2022 tarihli Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Yönetimi Hakkında Yönetmelik yayımlanması ile yürürlükten kaldırılmıştır. İlgili yönetmeliğin EK-1A bölümünde elektrikli ve elektronik eşya kategorileri verilmiştir.
Üreticilerin veya yetkili temsilcilerin, yurt içinde elektrikli ve elektronik eşya piyasaya arz etmeden önce elektrikli ve elektronik eşya bilgi sistemine kayıt olması gerekmektedir. İstenen bilgiler ise şu şekildedir:
Kayıtta İstenen Bilgiler:
Raporlama İçin Sunulacak Bilgiler:
* Belirtilen bilgiler, kategori itibarıyla verilmelidir.
Üreticiler; her yıl şubat ayının sonuna kadar Uygunluk Beyan Formunu doldurarak Bakanlığa vermekle yükümlüdür. Ürünlerin, yönetmelikte belirtilen kriterleri sağladığını gösteren belgeleri ise beş yıl süre ile muhafaza etmeliler.
2002/95/EC sayılı RoHS Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılması direktifine paralel olarak 30.05.2008 tarihli 26891 sayılı Elektrik ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımın Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik yayınlanmıştır. 32055 sayılı 26.12.2022 tarihli Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Yönetmelik yayımlanması ile yürürlükten kaldırılmıştır. Bu yönetmeliğin amacı; atık elektrikli ve elektronik eşyaların çevreye duyarlı geri kazanımının ve bertarafının sağlanması da dâhil olmak üzere insan sağlığının ve çevrenin korunmasına katkıda bulunmak amacıyla elektrikli ve elektronik eşyalarda zararlı maddelerin kullanımının kısıtlanmasıdır.
2002/95/EC RoHS 1 direktifine CE markasının gereklilikleri eklenmiş olup aynı zamanda medikal ürünler ve izleme ve kontrol cihazları kapsama dahil edilerek 2011/65/EU RoHS 2 direktifi yayınlanmıştır.
2011/65/EU RoHS 2 direktifinde ise kısıtlı maddeler listesine fitalatlar eklenmiş ve 2015/863/EU RoHS 3 direktifi yayınlanmıştır.
Elektrikli ve elektronik eşyalarda kullanımı kısıtlanan maddeler ve bu maddelerin homojen malzemelerde ağırlık olarak müsaade edilen azami konsantrasyon değerleri yönetmelik Ek-2’sinde şu şekilde belirtilmiştir:
| Madde | Miktar (homojen bir malzemede ağırlık olarak) |
| Kurşun (Pb) | %0,1 |
| Cıva (Hg) | %0,1 |
| Kadmiyum (Cd) | %0,01 |
| Artı altı değerlikli krom (Cr+6) | %0,1 |
| Polibromürlü bifeniller (PBB) | %0,1 |
| Polibromürlü difenil eterler (PBDE) | %0,1 |
| Bis (2-etilheksil) ftalat (DEHP) | % 0,1 |
| Benzil bütil ftalat (BBP) | % 0,1 |
| Dibütilftalat (DBP) | % 0,1 |
| Diisobütil ftalat (DIBP) | % 0,1 |
Üreticilerin piyasaya sürecekleri ürünlerin içerisinde yer alacak kısıtlı maddelerin oranı, tabloda belirtilen değerden daha fazla olamaz.
RoHS Belgesi ve Önemi
Elektrikli ve elektronik eşyalar, RoHS akreditasyon onaylı yetkili bir laboratuvarda analiz edilmek üzere üretici tarafından laboratuvara gönderilmektedir. TS EN 62321 standardına göre GC-MS, ıslak olarak kimyasal inceleme ve XRF yöntemleri ile kısıtlanan maddelere yönelik analizler yapılmakta ve raporlanmaktadır. Kullanımı kısıtlanmış olan maddelerin, yönetmelikte belirtilen sınır değerden daha düşük çıkması durumunda ise RoHS belgesi hazırlanarak yetkililere sunulmaktadır.
RoHS belgesi almanın en önemli faydası; çevre ve insan sağlığı için tehdit oluşturan maddelerin kullanımını sınırlandırmak ve atık geri kazanımını sağlamaktır. Üreticilerin; ürünlerini AB pazarına sunabilmesi için direktifin gereklerini yerine getirmesi ve RoHS belgesi alması gerekmektedir. Bu durum firmanın rekabet gücünü arttırırken aynı zamanda marka gücünü de yükseltmektedir.
SZUTEST Çevre Laboratuvarı olarak; son teknolojiye sahip cihaz ve ekipmanlar ile yasal otoritenin belirlemiş olduğu mevzuat ve ulusal/uluslararası standartlarda belirtilen tüm gereklilikler uzman kadromuz tarafından yerine getirilmektedir. Verdiğimiz hizmetler ilgili detaylı bilgi ve başvuru için info@szutest.com.tr adresinden uzmanlarımızla iletişime geçebilirsiniz.
İş Hijyeni ve Çevre Laboratuvarı Raporlama Şefi
Gülhan ŞIK