Hangi Firmalar Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) Hazırlamalıdır?

“Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” gereği çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı ortam oluşabilecek yerler, bu yönetmeliğe göre tehlikeli kabul edilir. Parlayıcı ve/veya yanıcı maddelerin hava ile yaptıkları karışımların, bağımsız olarak bir patlama meydana getirmeyecekleri yapılacak araştırmalarla kanıtlanmadıkça, bu maddeler patlayıcı ortam oluşturabilecek maddeler olarak kabul edilir. Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunmayan yerler bu yönetmeliğe göre tehlikesiz kabul edilir.

Sonuç olarak bu kapsamda patlayıcı ortam oluşabilecek yerler tehlikeli kabul edilir ve bu iş yerlerinin Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlama/hazırlatma yükümlülüğü bulunmaktadır.

Patlamadan Korunma Dokümanının (PKD) Amacı Nedir?

“Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” in amacı çalışanları sağlık ve güvenlik yönünden iş yerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden korumak için alınması gereken önlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Yönetmelik kapsamına giren iş yerlerinde Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlanması gerekmektedir.

Parlayıcıve yanıcı maddelerin bulunduğu yerler, patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, bölgeler halinde sınıflandırılmalıdır. Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) içerisinde bu sınıflandırmalar belirtilmelidir. Patlamadan Korunma Dokümanı temel amacı yapılan sınıflandırma sonucunda tehlikeli alan olarak değerlendirilen yerlerde teknik ve organizasyonel önlemlerin belirlenip gerekli aksiyonların alınmasıdır.

Patlamadan Korunma Dokümanının (PKD) Ne Zaman Yenilenmeli?

Kapsama giren iş yerlerinde hazırlanan Patlamadan Korunma Dokümanı, (PKD) çalışmanın yapıldığı tarih için iş yerinin o anki mevcut durumunu kapsamaktadır. Yönetmelikte PKD için tanımlanan net bir geçerlilik süresi bulunmamaktadır. Fakat iş yerinde prosesin, çalışma ortamının ya da kullanılan ve depolanan kimyasalların değişmesi gibi durumlar mevcut tehlikeli bölge sınıflandırmalarını etkileyeceğinden Patlamadan Korunma Dokümanı tekrar gözden geçirilip gerekli revizyonlar yapılarak yenilenmelidir.

Ayrıca “Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” ve tehlikeli bölge sınıflandırmasında kullanılan EN 60079-10-1 ve EN 60079-10-2 standartlarının güncellenmesi halinde de Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) yenilenmelidir. Patlayıcı gaz ortamları için tehlikeli bölge hesaplamalarında kullanılan EN 60079-10-1 standardı 2021 yılında güncellenmiştir. Bu sebeple Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) 2021 yılından önce olan tüm iş yerlerinde tekrardan değerlendirme yapılması ve dokümanın yenilenmesi gerekmektedir.

Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) Kimler Tarafından Hazırlanmalıdır?

“Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” Ek-2 Madde 2.8’de Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlayacak kişiler için “Patlamadan korunmayı sağlamak için bütün koşullar yerine getirilir. Patlama yönünden güvenliğin sağlandığının kanıtlanması, patlamadan korunma konusunda eğitim almış, uzman ve deneyimli kişilerce yapılır.” denmektedir.

Bu kişilerin tam olarak hangi eğitim ve deneyim kriterlerine sahip olması gerektiği net bir şekilde tanımlanmasa da yönetmelikten de anlaşılacağı gibi Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlayan kişilerin teknik bilgiye sahip ve bu konuda eğitim almış kişiler olması çalışmanın doğru ve güvenilirliği açısından çok önemlidir.

Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) Hangi Çalışmaları Kapsamaktadır?

Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) çalışmalarında öncelikle parlayıcı ve/veya yanıcı maddelerin bulunduğu alanlarda tespit çalışması yapılarak mevcut durumların değerlendirilmesi yapılır. Yapılan tespit çalışmasına göre patlayıcı ortam hesabı yapılarak tehlikeli bölgeler (zone) belirlenir.

Yapılan patlayıcı ortam sınıflandırmasına hesaplama sonucu belirlenen tehlikeli bölgeler (zone) iş yerinin vaziyet planında gösterilerek haritalandırılır.

Belirlenen tehlikeli bölgelerde alınması gereken teknik ve organizasyonel önlemler Patlamadan Korunma Dokümanı içerisinde belirtilir.

Belirlenen tehlikeli bölgede yer alan elektrikli/elektriksiz ekipmanların exproof özellikte olması gerekmektedir. Bu sebeple PKD içerisinde belirlenen tehlikeli bölgelerde kullanılan ekipmanlar var ise bu ekipmanların sahip olması gereken minimum EX etiketlemeleri de dokümanda belirtilmelidir.

SZUTEST olarak; alanında uzman ve deneyimli mühendis kadromuzla Patlamadan Korunma Dokümanı alma konusunda sizlere destek olmaktan mutluluk duyarız. Detaylı bilgi almak için  info@szutest.com.tr adresinden bize ulaşabilirsiniz.

ATEX Departmanı Birim Koordinatörü

Gözdem Oran