Din, insanların ve toplumların tercihlerinde etkili olan en önemli faktörlerden biridir. Tüketici davranışlarıyla ilgili olarak yapılan çalışmalar, tüketici tercihlerinin dini hassasiyetleriyle bağlantılı olarak değiştiğini göstermiştir. Müslüman tüketiciler İslami kurallar çerçevesinde helal, kaliteli ve sağlıklı ürünler talep etmektedirler.
İslamiyet’te yiyecek-içecekler helallik kavramının önemli öğelerindendir. İslamiyet’e göre Müslümanlar için yapılmasına müsaade edilenler için “helal” ve yapılması yasak olanlar için ise “haram” ifadesi kullanılmaktadır.
Helal gıdalarla ilgili olarak İslami açıdan önemli olan bazı hususlar söz konusudur, bunlar;
Tüm bu hususlar İslamiyet’te helal kavramının yalnızca gıda boyutuyla değil aynı zamanda bu gıdaların pazarlama, fiyatlandırma ve tanıtım boyutundaki helal/haram kavramıyla da yakından ilgilendiğinin göstergesidir
Geçerli, ehil ve tarafsız bir kurumun söz konusu üretimi denetlemesini, helal standartlarla uygunluk içerisinde üretimin yapıldığının doğrulanmasını ve buna bağlı olarak, onaylanmış bir belge vermesini kapsayan bir yöntemdir. Gıdalarda helal şartı ile birlikte hijyen, ISO ve HACCP kurallarına uygun olması da gereken şartlar arasındadır. Helal gıda belgelendirmesi, dini bakımdan hassas tüketici için kabul edilebilir, güvenilir ve tüketilebilir ürünün üretilmesi için gerekli koşuldur.
Helal gıda sertifikasyonu üreticiler ve tüketiciler için farklı yararlar sağlayan bir uygulamadır. Bu yararları üç başlık altında toplamak mümkündür.
Tüketici Güveni: Belgelendirme tüketicilere tercihleri doğrultusunda bilinçli bir seçim yapma olanağını sağlar. Aynı zamanda helal gıda sertifikasının sağladığı sürekli bir denetim mekanizması ile tüketiciler satın aldıkları gıdaları güvenle tüketebilirler.
İhracat ve Rekabet: Gıda sektörü içerisinde yer alan “helal gıda” son dönemde küresel pazarda giderek önemini arttırmaktadır. Helal belgesi alan firmalar, ürünlerini küresel “helal gıda” pazarına arz imkânı bulabilecek ve rekabet gücünü arttırabilecektir. Helal belgelendirme sürecinin sonucu olan “helal gıda” sertifikası sayesinde ürünün ve üreticinin Küresel İslam içinde tanınması ve tanıtılması çok daha kolay hale gelmektedir.
Kalite: Sertifika “helal gıda” gıda ürününün sadece helal yasası gerekliliklerinin uygulandığının değil, aynı zamanda ürünün/hizmetin üretiminde gıda güvenliği ve hijyen uygulamalarının da katı şekilde uygulandığının işaretidir.
Belgelendirme veya sertifikalanma sadece gıdayı değil, hizmet, enerji, ulaşım ve kozmetik gibi diğer alanları da ilgilendirmektedir. Ürün ve hizmet üretiminde güvenilirlik standardı, İslam inanç ve değerlerine her aşamada saygılı olmayı içerir. Mesela kırmızı etin sadece hijyenik olması yeterli sayılmayıp, Kosher’de olduğu gibi helal sayılabilmesi için de bazı ilave şartlar ileri sürülebilmektedir. Aynı şekilde üretim ve tüketimde helal arayışı sadece gıda ile sınırlı değildir. Helal belgelendirme, gıda dışında (non-food) değişik hizmet alanlarını, yenilenebilir enerji, turizm hizmetleri, tarımsal işlemler ve ulaşım gibi birçok alanı kapsamaktadır. Özellikle turizm sektöründe otellerin müşteri talepleri ve uluslararası rekabet sebebiyle helal hizmet belgesi alma başvurularının arttığı gözlemlenmektedir. Burada örnek olarak “helal kozmetik” meselesini ele alalım.
Gıda, kozmetik, ilaç vb. helal ürünler ile ilişkili sektörlerde de insani ihtiyaçlara cevap verecek ve sağlık açısından uygun ve gelişmiş denetlenebilir şartları içermektedir. ISO 22000, FSSC, GMP / ISO 22716 gibi standartlarla entegre olarak, İslam dini kural ve usullerini içeren bir belgelendirmedir.
Gıda, İlaç ve kozmetik sektöründeki ISO 22000, FSSC, BRC, IFS ve ISO 22716 GMP (Kozmetik sektörü) sertifikasyonuna sahip firmalar alabilir.
Eğer bu belgelerden birine sahip olmayan Gıda firmaları HELAL belgelendirme ile birlikte ISO 22000 belgelendirme denetimini de almaları gerekmektedir. Kozmetik sektöründeki firmalar ise ISO 22716 GMP (Kozmetik) belgelendirme denetimini almaları gerekmektedir.
Tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlerden biri tüketicilerin dini inanç ve kimlikleridir. Tüketicilerin dini inançları bazı gıdaların, bu dini benimseyenler tarafından tüketilmesini yasaklar. İslam dini de koymuş olduğu kurallar ile bazı gıdaların tüketimini yasaklamaktadır. Bundan dolayı Müslümanların dini kimliklerini korumaları ve dini yönden helal olan gıdaları temin edip haram gıdalardan kaçınabilmeleri için gösterdikleri çabaların bir sonucu olarak helal gıda sertifikalandırması ortaya çıkmıştır. Müslüman tüketicilerin helal gıdaları tercih etmelerini kolaylaştıran en kolay yol helal sertifikalı mamullerdir. Sertifika ve logo bilgilendirmek ve mamullerin helal olduğuna ikna etmek için önemli bir yoldur. Bu çalışmanın amacı, tüketicilerin helal gıda sertifikalı mamulleri nasıl algıladıkları satın alma karar sürecinde ki riskleri nasıl tanımladıkları ve helal gıda sertifikalı mamullerin tüketici güvenini tesis etmedeki konum ve etkilerini incelemektir. Bu amaçla 796 müşteri üzerinde yapılan araştırma sonucunda oranında her tüketicinin bu koşulu göz önüne aldığı ortaya çıkmıştır.
Yukarıda belirttiğimiz üzere uluslararası birçok kuruluşun helal belgelendirmesi yapması, helal gıda pazarının geldiği boyutu görmemiz için yeterlidir. Pew Araştırma Merkezi Din Ve Kamu Hayatı Forumu’nun “Müslüman Nüfusunun Geleceği 2030 Öngörüsü” raporunda şu an civarında olan Müslüman nüfusun 2030 yılında ,4 lük paya sahip olacağı belirtilmektedir. Bu yüzden helal gıda pazarı 2030 yılında çok daha fazla olacaktır.