Bir enerji sisteminin, enerjinin mümkün olan en verimli şekilde kullanımını teminen incelenmesi işlemini enerji etüdü olarak tanımlayabiliriz. Söz konusu işlem işletmelerde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik imkanların tespit edilmesini, atık enerjinin geri kazanımı potansiyelinin değerlendirilmesini, yenilenebilir kaynaklara dayalı enerji üretim potansiyelinin belirlenmesini ve enerji maliyetlerinin işletmeler üzerindeki yükünün azaltılmasını amaçlıyor. Bu çerçevede, işletmelerde yapılan inceleme ve ölçümler sonucu elde edilen bilgilerden yola çıkılarak hesaplamalar yapılıyor ve verimlilik artışı sağlayacak önlemler ve/veya yatırımlar teknik ve mali boyutlarıyla raporlanıyor.
2012 tarihli Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Türkiye’nin enerji yoğunluğunun (milli gelir başına tüketilen enerji) 2023 yılına kadar, 2011 yılına göre en az %20 azaltılması hedefleyor. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (2017-2023) ise 6 farklı sektörde 2023 yılına kadar 10,9 milyar ABD Doları yatırım ile kümülatif olarak 23,9 milyon ton eşdeğer petrol (MTEP) enerji tasarrufu sağlamasını öngörüyor.
5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’na bağlı olarak hazırlanmış olan ve yakın zamanda değişikliğe uğrayan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik ise;
Yıllık toplam enerji tüketimi bin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde her dört yılda bir, toplam inşaat alanı en az yirmi bin metrekare veya yıllık toplam enerji tüketimi beş yüz TEP ve üzeri olan ticari binaları ve hizmet binaları ile toplam inşaat alanı en az on bin metrekare veya yıllık toplam enerji tüketimi iki yüz elli TEP ve üzeri olan kamu kesimi binalarında her yedi yılda bir enerji etüdü yapılmasını zorunlu kılıyor.”
Enerji etüdünü “ön etüd” ve “detaylı etüd” olmak üzere kısaca ikiye ayırmak mümkün.
Ön etüd yapılırken işletme veya binalarda
mevcut belgeler değerlendirilerek, yerinde incelemeler/görüşmeler ve nokta bazında ölçümler yapılarak ortaya konuyor. Bunun sonucunda uygulanabilecek önlemler, yaklaşık maliyetleri ve geri kazanım sürelerini de içerecek şekilde raporalanıyor. Rapor ayrıca, detaylı olarak incelenmesi gereken alanlar ve bu alanlara yönelik bir çalışma programını da içeriyor.
Detaylı Etüd ise ön etüd aşamasında belirlenen ilgili alanlarda yapılan ölçüm ve hesaplamaların ardından önleme veya geri kazanma potansiyelleri en fazla +/- % 10’luk yanılma oranı ile tahmin ediliyor. Bu aşamada önerilen önlemler teknik ve ekonomik yönden de inceleniyor.
Detaylı etüd sonucu ortaya konan bulgu ve öneriler, verimlilik artırıcı projelere (VAP) de zemin teşkil ediyor. Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan ilgili tebliğe uygun olarak geliştirilen VAPlar için % 30 oranında devlet desteği almak mümkün.
Son olarak, geçtiğimiz ay sonunda yayınlanan değişiklikler sonucu 2019 yılına ait zorunlu etüdler için bir defaya mahsus olmak üzere 2020 yılı sonuna kadar ek süre tanındığını, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle etüt zorunluluğu getirilen endüstriyel işletmelerin ise etütlerini en geç 3 yıl içinde tamamlamaları gerektiğini hatırlatalım.
Kaynaklar: