SEVESO

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik

Sanayinin gelişmesiyle dünyada birçok endüstriyel kaza meydana gelmiştir. Bu kazalar; yangın, patlama, toksik yayılım, çevresel kirlilik gibi sonuçlar doğurmuştur. Zamanla can, mal ve çevre üzerinde büyük tahribat ve kayıplara sebep olan bu endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması için yasal yaptırımların gerekliliğine karar verilmiştir. Yaşanan bu büyük felaketler aynı zamanda risk değerlendirme yöntemlerin gelişmesini sağlamıştır.

1976 yılında İtalya’nın Seveso kasabasında gerçekleşen kaza sonrasında, endüstriyel kazaların oluşmasının engellenmesi ve gerekli önlemlerin alınması adına hazırlanmış olan 82/501/EEC sayılı Seveso Direktifi 24 Haziran 1981’de kabul edilmiştir. Ardından 9 Aralık 1996’da ise 96/82/EC sayılı Seveso-II Direktifi yayımlanmıştır. Seveso-II Direktifinin ülkemiz mevzuatına uyumlaştıran “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca oluşturulan bir komisyon ile hazırlanmıştır.

20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu, 15/7/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümlerine dayanılarak, 4/7/2012 tarihli ve 2012/18/AB sayılı Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmış olan ‘‘Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik’’ tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi amacıyla, yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması gerekli önlemler ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.

BEKRA mevzuatı yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, BEKRA Bildirim Sistemi’ni kurmuştur. Çevre Bilgi Sistemi bünyesinde yer alan BEKRA Bildirim Sistemi, “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” ekinde listelenen tehlikeli maddeleri bulunduran kuruluşların, bulundurdukları maddeler ile depolayabilecekleri en yüksek madde miktarlarını Bakanlık’a beyan ettikleri sistemdir. Yönetmelik gereği işletmeciler tarafından yapılması gerekli bu beyan, BEKRA Bildirimi olarak adlandırılır.

Yürürlükteki BEKRA mevzuatına göre, BEKRA kuruluşlarının belirlenmesinde, fiili, öngörülen ya da endüstriyel kimyasal bir işlemin kontrolü kaybedildiğinde ortaya çıkabilecek tehlikeli madde miktarları göz önünde bulundurulmaktadır. Bu kapsam, belirtilen tehlikeli maddelerin miktarı ile belirlenmektedir ve kuruluşun boyutu, konumu, sektörü veya mülkiyetinden bağımsızdır.

Kuruluşların kapsamını belirleyen tehlikeli madde miktarları yönetmelik Ek-1’de “Adlandırılmış Maddeler” ve “Adlandırılmamış (Genel Madde ve Müstahzar Kategorileri) Maddeler” başlıklı iki listede açıkça belirtilmiştir. Bu listeler, tehlikeli maddeler için üst ve alt sınır değerleri belirtmektedir. İşletmecilerin BEKRA Bildirim Sistemine tehlikeli maddelerinin bildirimini yapmasının ardından, sistem otomatik olarak kuruluşun kapsamını belirlemektedir.

Bildirim yapan kuruluşun kapsamı ve seviyesi;

• Üst Seviyeli Kuruluş
• Alt Seviyeli Kuruluş
• Kapsam Dışı şekilde sınıflandırılır.

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılan çalışmaları:

• Bekra Bildirimi
• Kimyasal Kart (Alt ve Üst Seviyeli Kuruluşlar İçin)
• Kimyasal Tasnif (Alt ve Üst Seviyeli Kuruluşlar İçin)
• Kamunun Bilgilendirilmesi (Alt ve Üst Seviyeli Kuruluşlar İçin)
• BKÖP (Alt Seviyeli Kuruluşlar İçin) / Güvenlik Raporu (Üst Seviyeli Kuruluşlar İçin)
• Büyük Kaza Senaryo Dokümanı (Alt ve Üst Seviyeli Kuruluşlar İçin)

-Tehlikeli Ekipman Gruplandırma Çalışması (DOW-FEİ Metodu)

-HAZOP Analizi

-Hata ve Olay Ağacı Analizi (ETA/FTA)

• Dahili Acil Durum Planı Dokümanı (Üst Seviyeli Kuruluşlar İçin) olarak sıralayabiliriz.

Alt Seviyeli Kuruluş

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-1’in Notlar bölümünün 4. maddesinde tanımlanan toplama kuralı dikkate alınmak şartıyla, Ek-1 Bölüm 1 ve Bölüm 2’de verilen tehlikeli madde listelerinde, Sütun 2’deki eşik değerlere eşit veya bunların üzerindeki, ancak Sütun 3’teki değerlerin altındaki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran veya bulundurması muhtemel kuruluşlar Alt Seviyeli Kuruluş olarak nitelendirilmektedir.

Bekra Bildiriminde Alt Seviyeli Kuruluş olarak nitelendirilen her bir kuruluş yönetmelik kapsamında; Kimyasal Kart, Kimyasal Tasnif, Kamunun Bilgilendirilmesi çalışmaları ardından BKÖP (Büyük Kaza Önleme Politikası) Raporunu ve BKSD (Büyük Kaza Senaryo Dokümanı) hazırlamak ile yükümlüdür.

Üst Seviyeli Kuruluş

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-1’in Notlar bölümünün 4. maddesinde tanımlanan toplama kuralı dikkate alınmak şartıyla Ek-1 Bölüm 1 ve Bölüm 2’de verilen tehlikeli madde listelerinde, Sütun 3’teki eşik değerlere eşit veya üzerindeki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran veya bulundurması muhtemel kuruluşlar Üst Seviyeli Kuruluş olarak nitelendirilmektedir.

Bekra Bildiriminde Üst Seviyeli Kuruluş olarak nitelendirilen her bir kuruluş yönetmelik kapsamında; Kimyasal Kart, Kimyasal Tasnif, Kamunun Bilgilendirilmesi çalışmaları ardından Güvenlik Raporu, BKSD (Büyük Kaza Senaryo Dokümanı) ve DADP (Dahili Acil Durum Planı Dokümanı) hazırlamak ile yükümlüdür.

Güvenlik Yönetim Sistemi

Kuruluşta meydana gelebilecek büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması için gerçekleştirilen teknik ve organizasyonel faaliyetlerin bütünüdür. Kuruluş işletmenin tüm süreçlerini kapsayacak prosedürler ve talimatlar yazmalıdır. Bu süreçler, normal başlatma, işletme ve normal durdurma gibi süreçler olmak ile beraber acil durdurmaları da içermelidir.

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamında en önemli unsurlarından biri olan bu sistem aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır.

Organizasyon ve Personel: Organizasyonun tüm kısımlarında büyük tehlikelerin önlenmesinde yer alan personellerin görev ve sorumlulukları ile kuruluşta bulunan tüm çalışanlara gerekli eğitimlerin verilmesi.

Büyük Kazaların Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi: Herhangi bir sebeple meydana gelen büyük tehlikelerin belirlenmesi için prosedürlerin benimsenmesi, uygulanması ve bu tehlikelerin olma olasılığı ile şiddetinin değerlendirilmesi.

İşletim Kontrolü: Tesiste yapılması gereken bakım işleri, ekipman ve geçici durma dönemlerini kapsayan, güvenli işletme sağlamak için gerekli prosedür ve talimatların hazırlanıp benimsenmesi.

Değişimin Yönetimi: Tesiste meydana gelen herhangi bir değişikliğin planlanması ya da yeni tesislerin planlanması için hazırlanan prosedür ve talimatların benimsenmesi.

Acil Durumlar için Planlama: Yapılan çalışmalar ile önceden tespit edilecek acil durumların belirlenmesi, acil durum planlarının hazırlanması, test edilmesi ve gözden geçirilmesi, ilgili personelin özel eğitim almasının sağlanması amacıyla hazırlanan prosedür ve talimatların belirlenmesi.

İdari Yaptırımlar / Cezalar: İşletmeci tarafından büyük kazaların önlenmesi ve zararların azaltılması için alınan önlemlerin yetersiz olduğunun tespiti durumunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve/veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kuruluşu veya tesisi kapatır ya da ilgili bölümlerin çalışmasını durdurur.

İşletmeci tarafından güvenlik raporunun ve dahili acil durum planının süresinde teslim edilmediği durumunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve/veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kuruluşu veya tesisi kapatır ya da ilgili bölümlerin işletilmesini durdurur.

Kapatma veya durdurma kararı, nedenleri ve alınması gereken tedbirlerle birlikte işletmeciye bildirilir. Diğer durumlarda, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanır.

Performansın İzlenmesi: Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi hazırlanması ve burada belirlenen hedeflere uyulması. Uyum sağlanamaması durumunda  düzeltici ve önleyici faaliyetlerin araştırılması, önlemlerin alınması için mekanizmaların oluşturulmasını kapsamalıdır.

Denetleme ve İnceleme: Hazırlanan sistemlerin etkinliği ve uygunluğunun periyodik bir şekilde değerlendirilmesi için prosedürlerin belirlenmesi ve uygulanması.

Teklif ve bilgi almak için teknik uzmanlarımızla hemen iletişime geçebilirsiniz.