ATEX Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

“Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” gereği parlayıcı ve/veya yanıcı maddelerin hava ile yaptıkları karışımların, bağımsız olarak bir patlama meydana getirmeyecekleri yapılacak araştırmalarla kanıtlanmadıkça, bu maddeler patlayıcı ortam oluşturabilecek maddeler olarak kabul edilmektedir. Bu maddelerin bulunduğu yerler, patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, bölgeler halinde sınıflandırılmalıdır. Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) içerisinde bu sınıflandırmalar belirtilmelidir.

Tehlikeli yerlerin sınıflandırması gazlar ve tozlar için aşağıdaki gibidir.

 

Gazlar İçin:

Zone 0: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli, uzun süreli ya da sık sık oluştuğu yerler.

Zone 1: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler.

Zone 2: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler.

 

Tozlar İçin:

Zone 20: Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.

Zone 21: Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.

Zone 22: Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler.

Exproof kelime olarak “explosion proof” kelimelerinin birleşiminden gelmektedir. Kelime anlamı olarak patlamaya karşı korumalı demektir. Exproof ekipmanlar muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılan özel ekipmanlardır.

Patlamadan Korunma Dokümanında (PKD) yapılan değerlendirmeler sonucunda belirlenen patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerde exproof ekipman ve koruyucu sistemler kullanılmalıdır ve Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelikte (2014/34/AB) belirtilen kategorilere göre seçilmelidir.

Atex ekipmanlar toplamda 3 kategoriden oluşmaktadır. Patlayıcı ortam sınıfına uygun kategoride ekipmanlar seçilmelidir.

Zone 0 veya Zone 20: Kategori 1 ekipman,

Zone 1 veya Zone 21: Kategori 1 veya 2 ekipman,

Zone 2 veya Zone 22: Kategori 1, 2 veya 3 ekipman kullanılmalıdır.

ATEX yönetmelikleri temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki, Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (2014/34/AB)’tir. Bu yönetmeliğin amacı muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve koruyucu sistemlerin güvenli olarak piyasaya arzı için gerekli temel sağlık ve güvenlik kuralları ile uygunluk değerlendirme işlemlerine ve piyasa gözetim ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

İkincisi ise “Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik’tir. Bu yönetmeliğin amacı çalışanları sağlık ve güvenlik yönünden iş yerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden korumak için alınması gereken önlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Yönetmelik kapsamına giren iş yerlerinde Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlanması gerekmektedir.

Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (2014/34/AB) gereği muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve koruyucu sistemleri üreten (Exproof ekipmanlar) imalatçıların ürünlerine CE basabilmesi ve piyasaya arzını yapabilmesi için bu yönetmelik kapsamında onaylanmış kuruluş tarafından Atex belgesi alması gerekmektedir. Szutest olarak, Atex kapsamında onaylanmış kuruluş olup, ürünlerin CE ve Exproof markalama maksatlı uygunluğunun değerlendirilmesi ve belgelendirilmesi için üreticilerimize hizmet vermekteyiz.

Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve koruyucu sistemleri üreten imalatçılar, ürünlerini 2014/34/AB Direktifine uygun olmasını sağlamakla yükümlüdür. ATEX 2014/34/AB Direktifi kapsamına giren ekipman ve koruyucu sistemleri kapsamındaki ürünlerin imalatçıları 2014/34/AB Direktifi kapsamda onaylanmış kuruluştan Atex belgesi alarak ürünlerin piyasaya arzını yapabilir.

Patlayıcı ortamlar için tehlike sınıflandırması yaparken patlayıcı ortamın oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, bölgeler halinde sınıflandırılmalıdır. Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) içerisinde patlayıcı ortamların her biri için tehlike sınıflandırması değerlendirilerek yapılmalıdır. Tehlike sınıfları bölge (Zone) olarak ifade edilmektedir.

Tehlikeli yerlerin sınıflandırması gazlar ve tozlar için aşağıdaki gibidir.

Gazlar: Zone 0, Zone 1, Zone 2

Tozlar: Zone 20, Zone 21, Zone 22

Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve koruyucu sistemleri üreten imalatçılar, ürünlerini 2014/34/AB Direktifine uygun sağlık ve güvenlik şartlarını yerine getirecek şekilde sağlamakla yükümlüdür. Bu sebeple Atex direktifi kapsamına giren ürün imalatçılarının ürünlerine CE basabilmesi ve piyasaya arzını yapabilmesi için Atex Sertifikası alması gerekmektedir.

“Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” gereği parlayıcı ve/veya yanıcı maddelerin hava ile yaptıkları karışımların, bağımsız olarak bir patlama meydana getirmeyecekleri yapılacak araştırmalarla kanıtlanmadıkça, bu maddeler patlayıcı ortam oluşturabilecek maddeler olarak kabul edilir. Bu sebeple bu kapsamda patlayıcı ortam oluşabilecek yerler tehlikeli kabul edilir ve bu işyerlerinin Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlama/hazırlatma yükümlülüğü bulunmaktadır.